Orta Doğu’da yıllardır süregelen tansiyon, vakit zaman sıcak çatışma ihtimallerini de gündeme getiriyor. İran ve İsrail ortasındaki düşmanlık, bölgesel çatışmaların ötesine geçerek global bir güvenlik sorunu halini almış durumda. Lakin dikkat çeken bir soru da son devirde sıkça gündeme geliyor: İran neden İsrail’e direkt savaş uçaklarıyla saldırmıyor? Bu, İran’ın hava gücünün büsbütün yetersiz olmasından mı kaynaklanıyor, yoksa diğer stratejik sebepler mi var?
İran’ın hava filosu var ancak eski
İran’ın hiç savaş uçağı olmadığı istikametindeki niyet gerçeği tam olarak yansıtmıyor. İran Hava Kuvvetleri, bilhassa 1979’daki ihtilal öncesinde ABD’den aldığı çok sayıda gelişmiş uçağa sahipti. Bu uçaklar ortasında F-14 Tomcat, F-4 Phantom II ve F-5 üzere modeller bulunuyor. Lakin bu uçaklar artık yaşını almış durumda ve çağdaş muharebe şartlarında faal halde misyon yapmaları hayli sıkıntı. Yedek modül ve bakım mevzularında yaşanan problemler da bu uçakların operasyonel kapasitesini önemli manada sınırlıyor.
1980’lerde başlayan ambargolarla birlikte İran, dışarıdan savaş uçağı tedarik etmekte zorlandı. 1990’larda Rusya’dan kimi MiG-29 ve Su-24 uçakları alındıysa da bu filonun çağdaş hava savaşlarında üstünlük kurması beklenmiyor. İran, son yıllarda yerli savaş uçağı projeleri (örneğin Kowsar) üzerinde çalışsa da bu araçlar şimdi sonlu sayıda üretildi ve operasyonel aktiflikleri tartışmalı.
Coğrafi ve stratejik engeller
İran ile İsrail ortasında yaklaşık 1.500 kilometrelik bir ara bulunuyor. İran’ın mevcut savaş uçakları, bu kadar uzun menzilli operasyonlar için kâfi kapasiteye sahip değil. Havada yakıt ikmali yapacak tanker uçaklarının eksikliği, operasyonların menzilini önemli formda sonlandırıyor.
Bununla birlikte, İran savaş uçakları İsrail’e ulaşmak için Irak, Ürdün ve Suudi Arabistan üzere ülkelerin hava alanını kullanmak zorunda kalabilir. Bu da önemli diplomatik krizlere yol açabileceği üzere, radar sistemleri tarafından çarçabuk tespit edilip düşürülebilecekleri manasına geliyor.
İsrail’in üstün hava savunma kabiliyeti
İran’ın direkt hava taarruzunda bulunmamasının en değerli nedenlerinden biri de İsrail’in fevkalâde seviyede gelişmiş hava savunma sistemleri. İsrail; kısa, orta ve uzun menzilli tehditlere karşı farklı katmanlardan oluşan bir savunma kalkanı inşa etti.
Iron Dome, kısa menzilli roketlere karşı tesirli.
David’s Sling, orta menzilli tehditleri önlüyor.
Arrow 2 ve Arrow 3, balistik füzeleri yüksek irtifada imha edebiliyor.
Ayrıca İsrail’in erken ikaz radarları ve üstün hava kuvvetleri, muhtemel bir hava saldırısını evvelden tespit edip engelleyebilir.
Bu nedenle İran, direkt hava gücüyle saldırmanın çok yüksek risk barındırdığını biliyor.
Asimetrik savaş stratejisi tercihi
İran, klâsik savaş yerine daha çok asimetrik metotlara yönelmiş durumda. Bu kapsamda;
Hizbullah üzere müttefik örgütleri aracılığıyla dolaylı ataklar düzenliyor.
Uzun menzilli füzeler ve kamikaze İHA’lar kullanılıyor.
Siber hücumlar ve elektronik harp faaliyetleriyle İsrail’in savunmasını aşmaya çalışıyor.
Bu yollar, düşük maliyetli olmanın yanı sıra direkt savaş ilanı manasına gelmediği için İran açısından daha avantajlı bulunuyor.
