Bu hafta Kolombiya’da yaşanan bir gelişme, bilhassa karteller ve uyuşturucu kaçakçıları üzere hata örgütlerinin ne kadar geniş imkânlara kavuştuklarını gözler önüne serdi. Kolombiya donanması, ülke karasularında yüzen yarı batık bir denizaltı tespit etti. Neredeyse bir tekne boyutunda olan bu denizaltını inceleyen kolluk kuvetleri, bunun uyuşturucu kaçakçıları tarafından kullanılan otonom bir su altı dronu olduğunu tespit etti. Bu keşif, hatayla savaşta karşılaşılan zorlukların daha da büyümek üzere olduğunu gösterdi. Yarı Batık Denizaltı Modelleri, Milletlerarası Deniz Güvenliği İçin Önemli Bir Tehdit Olabilir
Santa Marta açıklarında tespit edilen su altı dronunda; Starlink modemi, antenler ve iki yüksek çözünürlüklü kamera bulundu. Bu kameralardan bir rota ve mahzurları izlemek için ön kısma, başkası ise motor sistemini denetim etmek üzere iç bölmeye yerleştirilmişti. Askerî yetkililer, ele geçirdikleri bu dronun muhtemelen ABD ya da Avrupa’ya kokain taşımayı amaçlayan bir teşebbüsün birinci testlerine ilişkin olduğunu düşünüyor. Kolombiya Donanması Kumandanı Koramiral Juan Ricardo Rozo Obregón, bu keşfin “uluslararası deniz güvenliği açısından artan bir tehdide işaret ettiğini” söyledi.
Yarı batık denizaltılar aslında yeni değil. Yalnızca 2025’te Güney Amerika çevresind 10 yarı batık denizaltı tespit edildi. Lakin şoförsüz ve uzaktan izlenebilir bir versiyonunun tespit edilmesi, bu usullerin artık “dronlaşmaya” başladığını gösteriyor. InSight Crime araştırmacısı Henry Shuldiner’a nazaran bu gelişme, kartellerin teknolojiye önemli yatırım yaptığını ve gerekirse bir aracı feda etmekten çekinmediklerini gösteriyor. Yaklaşık 1-2 milyon dolarlık maliyetlere karşın, deneme seferlerinin dahi uygulanması, bu gelişmelerin bir Ar-Ge süreci içinde yürütüldüğünü kanıtlıyor. Diğer yandan Kolombiya Barış ve Kalkınma Araştırmaları Enstitüsü’nden Juana Cabezas, Meksika kartellerinin 2017 yılından bu yana mühendisleri işe alarak şoförsüz deniz araçları üzerinde çalıştığını aktarıyor. Bu yeni sistemlerin kimlik tespitini zorlaştırdığına da dikkat çekiyor.
Kolombiya’da yaşanan bu gelişme, teknolojik ilerlemenin beklenmedik sonuçlarına dair çarpıcı bir örnek olarak dikkat çekiyor. Yapay zeka ve dron teknolojilerinde yaşanan gelişmenin hesaba katılmayan bir sonucu da bu teknolojilerin hatalılar tarafından kullanılması oldu. Kolombiyalı yetkililer, bu üslup teknolojilerin hem sevkiyatların yakalanma ihtimalin düşüreceğini hem de hatalıların operasyonel verimliliğini arttıracağını söylüyor.
Bu sorun Güney Amerika ile hudutlu değil. Uyuşturucu ticareti global ölçekte de büyümeye devam ediyor. 2023’te dünya genelinde kokain üretimi bir evvelki yıla kıyasla %34 artarken, kullanıcı sayısı da 10 yıl içinde 17 milyondan 25 milyona çıktı. Bugün birden fazla kokain hâlâ konteyner gemilerle taşınıyor olabilir; ama “narco-drone” denizaltıların uzun uzaklıklı kaçakçılıklarda giderek daha büyük rol oynamaya başlayacağı düşünülüyor.
