Kablosuz ağların sadece data iletimi için kullanıldığı günler geride kalıyor olabilir. İtalya’daki La Sapienza Üniversitesi’nde vazifeli araştırmacılar, Wi-Fi sinyallerinin beşerler hakkında şaşırtan derecede fazla bilgi taşıyabileceğini ortaya koyan yeni bir çalışmaya imza attı. “WhoFi” ismini verdikleri sistem, bir kişinin Wi-Fi sinyallerine yaptığı fizikî etkiyi tahlil ederek, o kişiyi ayırt etmesini sağlayan “radyo-biometrik” bir iz tanımlıyor. Tanımlanan bu iz, kişinin takip edilmesini ve gerektiğinde öbür ortamlarda da tespit edilmesini sağlıyor. Yani vücudunuzun Wi-Fi sinyalleriyle kurduğu görünmez etkileşim, neredeyse parmak izi kadar özgün bir iz oluşturarak, sistemin sizi tanıması ve farklı ortamlarda yine bulması için kâfi oluyor. Wi-Fi sinyalleri bir odaya yayılırken duvarlara, eşyalara ve insanlara çarpar; bu çarpmalar da sinyalin yapısını değiştirir. İşte bu değişimlerin verisi, Kanal Durum Bilgisi (CSI) olarak isimlendiriliyor. WhoFi sistemi, bu CSI verisini derin öğrenme algoritmalarıyla işleyerek her bireyin kendine has sinyal imzasını çıkarıyor. Bu imza daha sonra tespit ve takip için kullanılıyor.
Aslında bilim insanları yıllardır Wi-Fi sinyallerini misal projelerde kullanmanın yollarını arıyor. Wi-Fi sinyallerinde oluşan kırılmalar, insanların el hareketlerini takip etmekten duvarların gerisini “görmeye” kadar pek çok farklı alanda kullanılabiliyor. Lakin WhoFi’nin farkı, bu sinyalleri bireye özel bir biyometrik etiket olarak kullanması. Üstelik bunun için o kişinin rastgele bir aygıt taşıması da gerekmiyor.
Wi-Fi ile Nezaret, Birtakım Durumlarda İmajlı Takipten Daha Tesirli Olabilir
Wi-Fi tabanlı takip sistemleri, klasik kameralı nezaret teknolojilerine kıyasla birtakım değerli avantajlar sunuyor. Öncelikle ışık şartlarından büsbütün bağımsız çalışabiliyorlar; karanlıkta, sisli ortamda ya da görüş açısının olmadığı yerlerde dahi tesirli kalabiliyorlar. Ayrıyeten Wi-Fi sinyalleri duvarlar ve mahzurların ötesine geçebildiği için fizikî bariyerler de nezaret kapasitesini sınırlamıyor. Kameraların bilakis, kişinin yüzü ya da kıyafeti üzere görsel ögeler gerekmiyor; sırf vücudun elektromanyetik sinyal üzerindeki tesiri kâfi oluyor. Bu da sistemi hem daha az dikkat cazibeli hem de daha geniş alanlara yayılan bir takip aracı hâline getiriyor.
Çalışmayı yürüten takımın başkanlarından Prof. Danilo Avola, bu sistemin klasik görüntü nezaret usullerinin erişemediği yerlere ulaşabileceğine dikkat çekiyor. Avola, “WhoFi ışıksız ortamlarda, duvar ardında ya da kameraların görüş alanı dışındaki bölgelerde dahi tanıma yapılabilir,” diyor. Bilhassa kentlerde Wi-Fi ağının olmadığı tek bir sokak bulmak neredeyse imkânsız olduğu için, bu sistem kamera nezaretinden çok daha tesirli bir toplu nezaret aracına dönüşebilir. Zira ortamda bir kameranın bulunmasını gerektiren yüz tanıma teknolojisinin bilakis WhoFi, Wi-Fi ağının olduğu her ortamda işe yarıyor. Nitekim yapılan birinci testlerde WhoFi, yüzde 95,5 muvaffakiyet oranına ulaştı.
Toplu Nezaret Sistemine Yeni Bir Araç Eklenmesi, Etik Korkuları Beraberinde Getiriyor
Elbette bu gelişmeberaberinde önemli etik soruları da getiriyor. Araştırmacılar, görsel kayıt alınmadığı için WhoFi’ın daha “mahremiyet dostu” olduğunu argüman etseler de bu durum, WhoFi’ın herkesi daima gözetleyecek bir sistem için tesirli bir araç olacağı gerçeğini değiştirmiyor. Bilhassa yapay zeka ihtilalinin arifesinde olduğumuz bir devirde bu türlü bir teknolojinin ortaya çıkması, bu telaşları daha da büyütüyor.
WhoFi şimdi laboratuvar ortamından çıkmış değil. Lakin bu teknolojinin yakın gelecekte ticari yahut nezaret maksatlı sistemlerde kullanılmasının önünde teknik bir mahzur görünmüyor. Bu da kablosuz ağların çok yakında “görünmeyen kameralar” üzere davranabileceği bir geleceği gündeme getiriyor. Kim bilir, bu görünmez parmak izi ileide dijital dünyanın yeni kimlik kartı olarak bile fonksiyon görebilir.
