Su ıslak mıdır? Çok kolay üzere görünen bu soruya yanıt vermeden evvel iki defa düşünün, zira bilim insanları bile kesin karşılık veremiyor. Pekala ancak neden?
Bilim insanlarının “su sahiden ıslak mı, yoksa sırf öbür bir şeyi mi ıslatıyor?” sorusuna kesin karşılık veremiyor. Zira bu tartışmanın temelinde, “ıslaklık” kavramının ne manaya geldiğine dair farklı bakış açıları yer alıyor.
Çoğu bilim insanına nazaran ıslaklık, bir sıvının katı yüzeylere yapışabilme yeteneğidir. Bu bakımdan su, bulaşık makinesindeki plastik kaplar üzere objeleri ıslatabilir; lakin kendisi ıslak değildir. Öte yandan, “ıslak” terimi, “nem ya da sıvı bulundurma” manasında da tanımlanabiliyor. Bu tanıma nazaran su da ıslak kabul edilmek zorunda kalıyor.
Hatta birtakım filozoflar, “ıslak” tarifi insanların suyu tanımlamakta kullandığı bir sözse, o vakit su ıslaktır diyor. Lakin diğer birtakım düşünürler bu çeşit mantıksal yaklaşımın yanılgılı olduğunu vurguluyor: Zira “ıslak olma”, bir şeyin sıvıyla kaplanmış olması durumudur ve bir sıvı kendi kendini kaplayamaz. Münasebetiyle bu durumda su ıslak olamaz.
Islaklık hakkında temel bilgiler
Islaklık kavramını tanımlarken fizik ve kimya maddelerinin da anlaşılmasının kıymetli olduğuna dikkat çekiliyor. Su molekülleri ortasındaki hidrojen bağları, birbirlerini çekerek suyun yüzey tansiyonunu oluşturur; bu, ahenk (kohesiyon) kuvvetidir ve suyun bir ortada kalmasını sağlar. Bu sayede su damlacıkları oluşur ve küçük böceklerin su üzerinde yürüyebilmesine imkan tanır.
Buna karşılık, adezyon, yani yapışma kuvveti, su moleküllerinin öbür bir yüzeye yapışmasını sağlar; su bir yüzeye değdiğinde bu kuvvetler sayesinde yüzeyi ıslatır. Birtakım yüzeyler adezyon açısından daha güçlüdür ve suyu kolay kolay ıslatır. Öbür yandan, kimi materyaller (örneğin teflon) suyu iter; bu durumlarda su damlacıkları yayılmak yerine yüzey üzerinde durur.
