Bilim insanları, köpekbalıklarının karşıt çevrildiğinde sergilediği tuhaf “donakalma” davranışının arkasındaki sırrı çözmek için hala baş yoruyor. Bu gizemli durumun, hayvanın hayatta kalma sistemi mı yoksa bir cins şuur kaybı mı olduğu şimdi net değil.
Köpekbalıklarının enteresan özelliklerinden biri, karınları üst gelecek formda aykırı çevrildiklerinde hareketsiz kalmaları. Bu durum, bilimsel literatürde “tonik hareketsizlik” olarak biliniyor ve köpekbalıkları üzerinde yapılan araştırmalarda sıkça gözlemleniyor. Birçok kişi, bu durumu bir çeşit hipnoz ya da trans hali olarak yorumluyor. Lakin bilim dünyası, bu fenomenin altında yatan fizyolojik ve nörolojik sistemleri tam olarak açıklayabilmiş değil. Bu davranış, bilhassa büyük beyaz köpekbalıkları üzere yırtıcı cinslerde bile görülüyor olmasıyla daha da dikkat cazibeli hale geliyor.
Tonik hareketsizliğin neden ortaya çıktığına dair çeşitli teoriler bulunuyor. Bir teoriye nazaran, bu durum köpekbalığının kendini savunmak emeliyle evrimleştirdiği bir düzenek. Aykırı dönen bir köpekbalığı, avcılar için daha az tehditkar görünebilir yahut bu durum, avcının ilgisini dağıtarak kaçmasına imkan tanıyabilir. Başka bir teori ise, tonik hareketsizliğin, istikrar organlarının çok uyarılması sonucu ortaya çıkan bir cins şok yahut şuur kaybı durumu olduğunu öne sürüyor. Köpekbalığının iç kulak yapısındaki istikrar sensörlerinin, ani bir konum değişikliği karşısında çok yüklenmesi, bu süreksiz felç durumuna yol açıyor olabilir. Lakin bu bilgi de kesin değil.
Milyonlarca yıllık bir genetik bilgi mi?
Dolayısıyla fare, sincap üzere küçük hayvanların, avcıların elinden kurtulmak için yaptığı “ölü taklidinin“, köpek balığı üzere kimseden kaçmayan ve av olmayan bir canlıda neden görüldüğünü hala açıklayabilmiş değiliz. Sanki, bu “evrimsel” bilgi köpek balıklarına, milyonlarca yıl evvel çok daha büyük avcılardan kaçmak zorunda olan atalarından kalmış olabilir mi?
