Günlük hayatın koşuşturmacasında, küçük şeylerden memnun olmanın değerini vakit zaman duyarız. Lakin bu kere, kelam konusu önerme yalnızca içgüdüsel değil, bilimsel bir temele de kavuşmuş durumda. Kaliforniya Üniversitesi San Francisco grubu tarafından yürütülen geniş çaplı bir araştırma, yalnızca beş dakikalık küçük “neşe eylemlerinin” bile ruh sıhhatinde ve genel hayat kalitesinde besbelli güzelleşmeler sağladığını ortaya koydu.
2024’te tamamlanan ve “Big Joy Project” (Büyük Memnunluk Projesi) ismiyle bilinen araştırma, ABD, Birleşik Krallık ve Kanada’dan yaklaşık 18.000 kişinin iştirakiyle iki yıl boyunca sürdü. Web tabanlı olarak yürütülen bu çalışmada, iştirakçilerden bir hafta boyunca her gün sadece 5 ila 10 dakikalarını olumlu hislere odaklanan küçük etkinliklere ayırmaları istendi.
Araştırmanın başında yer alan psikolog Dr. Elissa Epel, ulaşılan sonuçların beklentilerin çok ötesine geçtiğini belirtti: “Katılımcılarda gözlemlediğimiz duygusal gelişmeler nitekim şaşırtıcıydı. Sadece bir haftalık iştirakin bile, aylar süren birtakım eğitim programlarıyla emsal olumlu tesirler yarattığını gördük.”
Araştırma kapsamında önerilen etkinlikler ortasında, bir kutlama anını paylaşmak, birine küçük bir düzgünlük yapmak, minnettarlık listesi hazırlamak ya da tabiatla ilgili kısa, ilham verici görüntüler izlemek üzere kolay aksiyonlar yer aldı. Ortak özellikleri ise kısa müddette tamamlanmaları ve müspet hisleri harekete geçirmeye yönelik olmalarıydı. Her misyondan evvel ve sonra, iştirakçilerin duygusal ve fizikî durumlarını ölçmeye yönelik kısa anketler uygulandı.
Bu anketler sayesinde iştirakçilerin gerilim seviyeleri, uyku kaliteleri, hayattan aldıkları tatmin, memnunluk üzerindeki denetimleri ve genel duygusal güzellik halleri değerlendirildi. Araştırmacılar, “duygusal âlâ oluş”un sırf memnun hissetmekle değil, birebir vakitte ömürde mana ve maksat duygusu taşıyıp taşımamakla da bağlı olduğunu vurguluyor. Memnunluk üzerindeki denetim hissi ise, kişinin hislerini yönetme gücünü ne derece hissettiğiyle kontaklı.
Sonuçlar hayli net
Katılımcıların büyük kısmı duygusal olarak kendini daha düzgün hissettiğini bildirdi. Üstelik, bu tesirlerin iştirak derecesine nazaran arttığı gözlemlendi. Tüm misyonları eksiksiz tamamlayanlar, sadece birkaç günü uygulayanlara kıyasla daha fazla yarar sağladı.
Araştırmanın dikkat çeken diğer bir bulgusu ise demografik farklara işaret ediyor. Etnik azınlıklardan katılan bireylerin, beyaz iştirakçilere nazaran daha bariz bir gelişme yaşadığı, genç iştirakçilerin ise yaşça daha büyük olanlara kıyasla daha yüksek yarar bildirdiği tespit edildi.
Peki, bu küçük aksiyonlar neden bu kadar tesirli? Dr. Epel, bu sorunun şimdi tam bir karşılığı olmadığını söylüyor. Fakat bir açıklama olarak, bu cins hareketlerin zihni olumsuz fikir kalıplarından uzaklaştırıp, dikkati daha yapan ve müspet hislere yönlendirmesinin güçlü bir tesir yaratabileceğini öne sürüyor. Örneğin daima tasa ya da öz tenkit içinde olan bir zihnin, bu kısa müddetli odak değişimiyle rahatlama bahtı bulması mümkün olabilir.
Dr. Epel ve ekibi bu alanda daha fazla çalışmaya gereksinim olduğunu kabul ediyor. Yeniden de ulaşılan sonuçlar, günlük hayatta sıkça göz gerisi edilen küçük olumlu tecrübelerin, bilhassa gerilimli periyotlarda önemli bir dayanak sağlayabileceğini gösteriyor.
