Teknolojinin gelişmesi ile birlikte insan sıhhati da önemli bir tehlike altına girdi. Kullandığımız akıllı telefon, dizüstü bilgisayar ve televizyon üzere elektronik aygıtlar, radyasyon başta olmak üzere yaydıkları çeşitli berbat güçler ile önemli tehlike arz ediyor.
Özellikle dijital ekrana sahip aygıtlar, mavi ışık ismi verilen insan sıhhati için son derece ziyanlı bir ışık tipi yayıyor. Maalesef ülkemiz de dahil olmak üzere tüm dünyada göz arkası edilen bu durum, uzun vadede önemli meselelere yol açıyor. Pekala mavi ışık nedir? Korunma teknikleri nelerdir? Sizler için anlattık.
Nanoteknoloji nedir? Nelerde kullanılır?
Mavi ışık nedir?
Mavi ışık insan gözünün görebildiği, görünür ışık spektrumunun bir modülüdür. 380 ila 500 nanometre aralığında titreşen, en kısa dalga uzunluğuna ve en yüksek güce sahip olan bu ışık, görünür ışığın yaklaşık üçte birini oluşturur. Mavi ışığın yüksek gücü nedeni ile öteki görülebilen ışıklardan daha fazla ziyan verme potansiyeli vardır.
Mavi ışık iki farklı cinste karşımıza çıkmaktadır. Bunlardan birincisi aslında hayli yararlı olan güneşten gelmektedir. Bu cinsteki mavi ışık, beden hormonlarını dengeleyerek biyolojik ritme tertip getirmenin yanı sıra melatonin salımını da baskılayarak gün içinde odaklanma düzeyini artırır.
Mavi ışık dalga uzunlukları her yerdedir ve yapısı itibariyle bizi çevreler. Öteki yandan gökyüzünün mavi görünmesinin nedeni de güneşten gelen mavi ışıklardır. Bu durumda dalga uzunlukları hava molekülleri ile çarpışır, bu da mavi ışığın dağılmasına ve gökyüzünü mavi olarak işlememize neden olur.
İkincisi ise ziyanlı olan mavi ışıktır. Bu, elektronik aygıtların yaygınlaşması ile konutlarımızın içine kadar getirdiğimiz güneşten gelen doğal mavi ışığın bilakis güç seviyesi çok yüksek olan bir ışıktır. Genellikle TV, akıllı telefon, bilgisayar, dizüstü bilgisayarlar, tablet, LED ve floresan üzere aygıtlarda bulunur.
Elektronik aygıtlardan gelen yapay mavi ışığın ziyanları nelerdir?
Özellikle pandemi periyodunda elektronik aygıtlara karşı ilgi daha da arttı. Bu nedenle yapay mavi ışığın bilhassa göz üzerinde önemli negatif bir tesiri olduğu tabir ediliyor. Göz, mavi ışığı engellemede güzel olmadığından, görünür mavi ışığın neredeyse tamamı korneadan geçerek retinaya ulaşır.
Uzun müddet mavı ışığa maruz kalmak sarı nokta hastalığına neden olur. Öbür yandan göz kanseri, katarak üzere rahatsızlıklarda ortaya çıkar.
Zamanla mavi ışığa daima maruz kalmak retina hücrelerine ziyan verebilir ve yaşa bağlı ‘’Sarı nokta hastalığı’’ olarak da bilinen makula dejenerasyonu üzere görme meselelerine neden olur. Öteki yandan katarakt, göz kanseri üzere önemli göz rahatsızlıklarının yanı sıra baş ağrısı, boyun ve omuz ağrısı üzere fizikî problemler da ortaya çıkmaktadır.
Peki mavi ışıktan nasıl korunuruz?
Mavi ışığa karşı alınacak birçok tedbir mevcut. Öteki yandan teknoloji şirketlerinin de bu mevzuda kimi atılımları var.
Alınacak çeşitli prosedürler ile ziyanlı olan mavi ışığa maruz kalma durumunu minimuma indirme imkanınız var. Bunun yanı sıra teknoloji şirketlerinin de aldığı birtakım tedbirler mevcut. İşte bu tedbirlerden kimileri;
- Akıllı telefon, tablet ve bilgisayar ekranları için mavi ışık filtreleri edinmek. Öteki yandan bu filtreler yeni jenerasyon aygıtlarda bir özellik olarak kullanıcılara sunulurken, piyasada temperli cam mantığında mavi ışık filtreleri de mevcut.
- Mavi ışıktan koruyan gözlükler ve lensler tercih edin. Bunlar, gözlerinizi müdafaaya yardımcı olacak ve retinanıza ulaşan ziyanlı mavi ışık ışınlarının ölçüsünü önemli oranda azaltacaktır.
- Dijital göz yorgunluğunu azaltmak için 20-20-20 kuralına uyun. Her 20 dakikada bir 20 metre uzaktaki bir objeye 20 saniye boyunca bakarak gözlerinizi dinlendirin.
- Ekrana bakarken daha sık göz kırpın
- Göz yorgunluğunu azaltmak için aygıtın art plan renklerini daha sıcak renkler ile değiştirin.
- Yakın vakitte bir göz muayenesi varsa, mavi ışık muhafazası hakkında göz hekiminize danışın.
