NASA, bugün yaptığı açıklamada, Perseverance keşif aracının geçtiğimiz yıl Mars’ta topladığı örneğin, gezegende bir vakitler bulunan hayatın izlerine dair heyecan verici bir ipucu sunduğunu duyurdu. Araştırmacılar, Mars’tan getirilen bu kaya örneğinde görülen leopar beneklerinin, eski bir hayat formunun biyolojik izleri olabileceğine dair kuşkuları olduğunu söz etti.
Ekip, bulgularını Nature mecmuasında yayımlanan hakemli bir makale ile bilim dünyasına duyurdu. Fakat, bu farklı keşif üzerine yapılan tahlillerin devam ettiğini ve daha fazla araştırma yapılması gerektiğini vurguladılar.
NASA’nın süreksiz yöneticisi Sean Duffy, yapılan incelemeler sonucu bilim insanlarının kayadaki farklı izlerin diğer bir açıklamaya uymadığını belirttiklerini söyledi. “Bir yıl süren titiz çalışmaların akabinde, bu kayadaki özelliklerin Mars’ta bulduğumuz en net ömür izleri olabileceğini düşünüyoruz” diyen Duffy, kelam konusu keşfin son derece heyecan verici olduğunu lisana getirdi.
Keşif, Mars’taki Jezero Krateri’nin güneydoğusunda, Neretva Vallis ismi verilen eski bir ırmak vadisinde yapılan bir örneklemeden geldi. Perseverance, 2021 yılının Şubat ayında, bu antik gölün izlerini araştırmak için Mars yüzeyine iniş yapmış ve geçmişte suyun tesiriyle şekillenmiş kayaları incelemeye başlamıştı.
Örnek, “Cheyava Şelalesi” ismi verilen ok ucu formundaki kayadan çıkarıldı. Bu kaya, yaklaşık 3 milyar yıl öncesine dayanan eski suyun tesiriyle oluşmuş ve üzerinde değişik leopar benekleriyle küçük siyah noktalar içeriyordu. Bu kayadaki formların, biyolojik bir izleme dair olabileceği düşünülüyor.
Perseverance’ın SHERLOC aygıtı da kayada organik bileşikler keşfetti. Dünya’da, organik bileşikler hayatın temel yapı taşları olarak kabul ediliyor. Bu bulgular, Mars’ta bir vakitler mikropların varlığına dair yeni umutlar yaratıyor.
Kayadaki beyaz kalsiyum sülfat damarları ise, suyun kayadan geçmiş olabileceğini gösteren açık bir işaret. Perseverance’ın PIXL aygıtı, kayadaki demir ve fosfat izlerini tespit etti, bunlar ise leopar beneklerinin kimyasal tepkilerden ötürü oluşmuş olabileceğini gösteriyor. Bu tepkiler, Mars yüzeyindeki kırmızımsı renkleri beyaz bir tonla değiştirmiş olabilir. Ayrıyeten, bu çeşit kimyasal değişimlerin, mikroplar için potansiyel bir güç kaynağı yaratabileceği de öne sürülüyor.
Kayadaki leopar beneklerinin oluşumu, Mars’ın geçmişinde suyun ve organik unsurların nasıl bir etkileşim içinde olduğunu daha yeterli anlamamıza yardımcı olabilir. Perseverance takımı, bu örneğin, milyarlarca yıl öncesinde Mars’ta organik hususların birikmesiyle oluşmuş çamur katmanlarının ve minerallerin bir karışımından kaynaklanmış olabileceğini belirtiyor.
Bütçe kesintileri NASA’nın canını sıkıyor
Perseverance, Mars’a iniş yaptığı günden bu yana Jezero Krateri’ni geçerek eski bir ırmak deltası boyunca mikrofosil arayışına devam etti. Gelecekte bu cins örneklerin Dünya’ya getirilmesi planlanıyor, fakat NASA şimdi bu örneklerin nasıl geri getirileceğine dair kesin bir plan açıklamış değil. NASA’nın bilim bütçesi, Beyaz Saray’ın teklifiyle önemli bir formda küçültülmeyi beklerken, bu hususta hala incelemeler yapılıyor. Duffy, “bu örnekleri yahut başka örnekleri nasıl geri alacağımız konusunda çalışmalarımıza devam ediyoruz. Bütçemizi, zamanlamamızı ve teknoloji imkanlarımızı gözden geçiriyoruz” diyor.
