NASA mühendislerinin uzun yıllardır üzerinde çalıştığı şiddetli vazifelerden biri, Jüpiter’in en dikkat cazibeli uydularından biri olan Europa’ya iniş yapabilecek gelişmiş bir keşif robotu tasarlamaktı. Lakin yıllar süren hazırlıkların akabinde, bu savlı proje beklenmedik bir kararla rafa kaldırıldı. Tekrar de mühendisler umutlarını yitirmiş değil. Artık gözlerini, Satürn’ün gizemli ve buzlarla kaplı uydusu Enceladus’a çevirmiş durumdalar.
Uzun müddettir bilim dünyasında Dünya dışı hayat ihtimaliyle dikkat çeken Europa, yüzeyinin altında sıvı halde bir okyanus barındırıyor olabileceği gerekçesiyle NASA’nın öncelikli maksatlarından biriydi. Bu bilinmeyen okyanus, ömür barındırabilecek potansiyele sahip olmasıyla bilim insanlarının hayal gücünü uzunca bir müddettir cezbediyor. Fakat tüm bu ilgiye karşın, NASA’nın hazırladığı gelişmiş keşif robotu şimdilik meskende kalmak zorunda.
Robotun gelişim sürecini üstlenen NASA’nın Jet İtki Laboratuvarı (JPL) mühendisleri, kısa mühlet evvel Science Robotics mecmuasında yayımladıkları bir makaleyle bu özel aracın ayrıntılarını paylaştı. Dört ayaklı yapısıyla yürüyerek hareket edebilen, şiddetli yüzeylerde istikrarını koruyabilen robot, birebir vakitte buz katmanlarını delerek örnek alabilecek güçlü mekanik sistemlere de sahip. Gelişmiş stereoskopik kameralar, robotik kol, LED ışıklar ve özel materyallerle donatılan araç, -200 derecenin altına düşen sıcaklıklarda dahi çalışabilecek dayanıklılıkla tasarlandı.
Yeryüzünden 914 milyon kilometre uzaklıkta yer alan Europa ile irtibatta yaşanacak gecikmeler nedeniyle, robotun büyük ölçüde otonom hareket edebilmesi gerekiyordu. Yapay zeka dayanaklı yazılımı sayesinde, yüzey taraması, numune alma ve bilgi iletimi üzere misyonları bağımsız biçimde gerçekleştirebilecek formda tasarlanmıştı.
Radyasyon ve Trump pürüzleri bir arada
Ancak robotun karşılaştığı tek zorluk donma noktalarının çok altındaki sıcaklıklar değildi. Europa’nın etrafında ağır radyasyon bulunuyor ve bu, robotun uzun vadeli vazife yapmasını epey riskli hale getiriyor. Tüm bu teknik zorlukların üzerine, siyasi gelişmeler de projenin kaderini etkiledi. ABD Başkanı Donald Trump tarafından planlanan bütçe kesintileri, NASA’nın 7,3 milyar dolarlık bütçesini 3,9 milyar dolara çekmeyi öngörüyor. Bu da ajansın birçok savlı projeyi askıya almasına yol açıyor.
Her ne kadar Europa vazifesi iptal edilmiş olsa da, mühendisler bu robotik kaşifi büsbütün kenara bırakmaya niyetli değil. Gözlerini bu sefer Satürn’ün buzlarla kaplı uydusu Enceladus’a diktiler. Enceladus da tıpkı Europa üzere yüzeyinin altında bir okyanus barındırıyor olabilir. Lakin onu daha cazip hale getiren şey, daha düşük radyasyon düzeyleri ve daha uygun müşahede şartları sunması.
Enceladus’un sıcaklıkları da epeyce düşük; fakat robot, Alaska’daki testlerde ve JPL’nin simülasyon ortamlarında bu tıp şartlarda muvaffakiyetle çalıştığını kanıtladı. Bu nedenle, bu yeni amaç için büyük bir uyarlamaya gerek duyulmadan misyona hazır hale gelebileceği düşünülüyor.
Henüz robotun Enceladus için resmi bir vazifeye atanıp atanmayacağı netleşmiş değil. Lakin mühendisler, bu keşif aracının vazifeye hazır olduğunu ve zorlu uzay şartlarında çalışmaya uygun halde tasarlandığını vurguluyor.
Eğer gereken onaylar ve finansman sağlanırsa, bu robotun yakın gelecekte Enceladus’un donmuş yüzeyinde yürüdüğünü ve insanlık tarihinin en büyük keşiflerinden birine imza attığını görmek mümkün olabilir. Şimdilik sessizce bekliyor, fakat uzayın derinliklerinde yeni bir başlangıcın kapısını aralamak için hazır…
