Günlük yaşantımızda farkında olmadan gerçekleştirdiğimiz küçük hareketler, aslında beynimizin nasıl çalıştığına dair kıymetli ipuçları taşıyor olabilir. York Üniversitesi’nde yapılan dikkat cazibeli bir araştırma, bu küçük hareketlerin otizm spektrum bozukluğunun tespitinde yeni bir kapı aralayabileceğini ortaya koydu. Üstelik sırf iki parmağa yerleştirilen sensörler ve yapay zeka (AI) algoritmaları ile…
Bilim insanları, 59 genç yetişkinin parmak hareketlerini tahlil ederek otizm belirtilerini tespit etmeye çalıştı. İştirakçilerden, yalnızca başparmak ve işaret parmaklarını kullanarak farklı boyutlardaki dikdörtgen objeleri kaldırmaları istendi. Günlük hayatta sık karşılaşılan objeler tercih edilerek gerçek hayatla uyumlu bir test ortamı yaratıldı. Her iştirakçinin parmaklarına sırf iki küçük hareket sensörü yerleştirildi ve kavrama esnasındaki hareketler ayrıntılı bir halde kaydedildi.
Araştırmacılar, bu kolay görünen hareketlerden; parmakların hızından, elin izlediği yola ve objeye temas zamanlamasına kadar 12’den fazla motor denetim verisi elde etti. Elde edilen bu bilgiler, farklı makine tahsili algoritmalarına aktarıldı. Sonuçlar ise hayli dikkat cazipti: Yapay zeka modelleri, bir bireyin otizm spektrumunda olup olmadığını %89’a varan doğruluk oranıyla iddia edebildi. Tüm modellerin ortalama doğruluk oranı ise %84’ün üzerinde gerçekleşti.
Bu sonuçlar, otizmin sırf toplumsal ve iletişimsel belirtilerle değil, birebir vakitte motor becerilerdeki ince farklılıklarla da kendini gösterebileceğini vurgulayan evvelki çalışmaları destekliyor. Bilhassa uzanma ve kavrama üzere temel hareketler, beynin görsel algı ile fizikî hareketi nasıl entegre ettiğini yansıttığı için nörolojik durumlara dair kritik bilgiler sunabiliyor.
Dikkat cazip olan bir öteki nokta ise bu usulün direkt ve invazif olmayan yapısı. Beyin görüntüleme ya da uzun süren klinik müşahedeler yerine, sadece birkaç dakika süren bir test ve yapay zeka dayanaklı tahlil ile teşhis sürecini kolaylaştırmak mümkün olabilir. Üstelik bu cins bir sistem, bilhassa erken teşhis için büyük kıymet taşıyan çocuklar için daha kolay ve gerilimsiz bir alternatif sunabilir.
Ancak araştırmanın birtakım kısıtları da mevcut. Çalışma sırf ortalama zekaya sahip genç yetişkinler üzerinde gerçekleştirildi. Bu nedenle yolun küçük yaş kümelerinde, özellikle erken teşhis için kritik olan çocuklarda ne ölçüde tesirli olacağı şimdi bilinmiyor. Ayrıyeten araştırma grubu, yolun otizmin farklı alt çeşitlerini ayırt etme kapasitesini ve eğitim kurumları ya da sıhhat merkezlerinde pratik halde uygulanabilirliğini kıymetlendirmek için çalışmalarını sürdürüyor.
Yine de bu gelişme, gelecekte yapay zeka takviyeli nörolojik taramaların daha erişilebilir, süratli ve emniyetli olabileceğine dair güçlü bir işaret sunuyor. Tahminen de çok yakında, bir objeyi nasıl tuttuğumuzdan yola çıkarak beynimizin derinliklerine dair çok şey öğrenebileceğiz.
