Johns Hopkins Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, büsbütün otonom halde ameliyat yapabilen birinci cerrahi robotu geliştirdi. SRT-H ismi verilen sistem, sadece sesli komutla yönlendirilerek safra kesesi alma operasyonunu muvaffakiyetle tamamladı. Robot, insan cerrahların maharetlerine rakip bir hassasiyetle gerçekleştirdiği bu operasyon sırasında mekanik yardım almadı ve karşılaştığı farklı zorluklara kendi başına adapte oldu.
Otonom robot cerrah, tıp alanında ihtilal yapabilir
SRT-H, gerçek vakitli karar verme ve reaksiyon verme kapasitesine sahip yapay zeka mimarisiyle çalışıyor. Robot, domuzlar üzerinde yapılan testlerde, her biri anatomi açısından birbirinden farklı 8 başka operasyonu muvaffakiyetle sonuçlandırdı.
Organların ve damarların değişken yapısı, insan hastalardaki çeşitliliğe yakın bir model sundu. Testlerde SRT-H, 17 adımdan oluşan cerrahi süreci kendi başına yönetti; damarları ve kanalları tanımladı, klipsleme ve kesme süreçlerini gerçekleştirdi.
Her bir operasyon ortalama 5 dakika sürdü. Robot, müdahale sırasında 6 sefer strateji değiştirerek karşılaştığı sıkıntıları kendi başına düzeltti. Bu özellik, sadece evvelden programlanan adımları uygulayan sistemlerin ötesine geçerek, robotun “anlayarak” müdahale ettiğini ortaya koydu.
Johns Hopkins’ten tıbbi robotik uzmanı Azwl Krieger, bu gelişmenin cerrahi misyonları yerine getiren robotlardan, cerrahi prosedürleri hakikaten anlayan sistemlere geçiş manasına geldiğini söyledi.
SRT-H, ChatGPT’yi çalıştıran yapay zeka mimarisine misal bir model kullanıyor. Bu altyapı sayesinde sesli komutları algılayabiliyor, öğrenme yoluyla yeni durumlara anında ahenk sağlayabiliyor. Dokularda meydana gelen beklenmedik değişikliklere karşı yeni stratejiler geliştirerek hareket ediyor. Bu yaklaşım, robotun yalnızca komutları yerine getirmediğini, birebir vakitte cerrahi durumu tahlil edip yorumladığını gösteriyor.
Şu an için SRT-H’nin operasyon mühleti insan cerrahların gerisinde kalsa da, ortaya çıkan sonuçların kalite seviyesi insan eliyle yapılan ameliyatlara muadil kabul ediliyor. Şimdi beşerler üzerinde uygulanabilecek klinik onayı almayan sistemin, önümüzdeki 10 yıl içinde hastanelerde kullanılabilir hale gelmesi planlanıyor.
Araştırma grubu, bu sürecin akabinde SRT-H’nin farklı operasyon çeşitlerinde eğitilerek daha geniş cerrahi alanlara yayılmasını öngörüyor. Sistem büsbütün bağımsız formda çalışacak seviyeye ulaştığında, insan müdahalesi olmadan ameliyat gerçekleştiren robotlar klinik pratikte yer almaya başlayacak.
