SpaceX, Teksas’ın güneyindeki Starbase tesisinden yeni Starship test uçuşu için geri sayıma geçti. Türkiye saati ile gece yarısından sonra 02:30’da gerçekleşmesi planlanan kalkış, sadece donanımın değil, şirketin son aylarda yaşadığı başarısızlıkların akabinde toparlanma kabiliyetinin de sınanacağı bir deneme olacak. “yap-uçur-düzelt-tekrarla”
Son uçuş yaklaşık üç ay evvel yapılmış ve tarihe geçen bir muvaffakiyete sahne olmuştu. Hatırlanacağı üzere birinci kere bir Muhteşem Heavy roketi tekrar kullanılmıştı. Lakin misyon, üst kademe Starship’in atmosfere yine girişte parçalanması ve Üstün Heavy kademesinin Meksika Körfezi’ne iniş denemesi sırasında patlamasıyla hayal kırıklığı yaratmıştı. Bunun akabinde Flight 10 için hazırlanan bir diğer Starship, statik ateşleme sırasında yerde infilak ederek test standını da kullanılmaz hale getirmişti.
Şirketin “yap-uçur-düzelt-tekrarla” ideolojisi, her uçuşta büyük bilgi kazandırsa da üst kademedeki kayıplar, Starship’in ticari yükleri ve NASA vazifelerini taşımaya ne vakit hazır olacağı sorularını gündeme getiriyor.
Öte yandan SpaceX, Nisan 2023’teki birinci uçuşundan bu yana değerli ilerleme kaydetti. Mayıs ayında bir iticiyi yine uçurarak süratlice tekrar kullanımın mümkün olduğunu kanıtladı. Fakat asıl maksat olan üst kademeyi sağlam biçimde geri getirme ve tekrar uçurma konusunda şimdi muvaffakiyet sağlanabilmiş değil. Maddi boyut da giderek büyüyor. SpaceX, Teksas’taki Starbase ve Starship programına şimdiye dek 7,5 milyar dolardan fazla yatırım yaptığını açıklarken, Florida’daki yeni fırlatma rampaları için de 1,8 milyar dolarlık harcama planı sundu.
NASA da bu sürecin en büyük paydaşlarından. Ajans, Artemis programı kapsamında astronotları Ay’a indirmek için 4 milyar dolarlık iki başka Starship mutabakatına sahip. Bunun için SpaceX’in sadece kalkış ve yine girişte değil, ısı kalkanı teknolojisi, yörüngede kriyojenik yakıt transferi ve Ay yüzeyine iniş üzere kritik alanlarda da muvaffakiyet göstermesi gerekiyor. Artemis 3 misyonu için gaye tarih ise 2027’nin ortası.
Bloomberg’in haberine nazaran, bu amaçlara ulaşmak için Falcon 9 grubundan çok sayıda mühendis Starship programına kaydırıldı. Şirket, Starship’i yalnızca Ay ve Mars seyahatleri için değil tıpkı vakitte daha büyük ve yüksek kapasiteli Starlink uydularını fırlatmak için de kritik bir araç olarak görüyor.
10. testte amaçlar neler?
Yaklaşık 120 metre uzunluğundaki Starship, 33 Raptor motoruyla bugüne kadar yapılmış en güçlü roket olma unvanını taşıyor. Önümüzdeki saatler için planlanan uçuşta Harika Heavy’nin Meksika Körfezi’ne, üst kademenin ise Hint Okyanusu’na denetimli iniş yapması planlanıyor.
Ancak bunlar ana amaçlar. Uçuş boyunca farklı testler de gerçekleşecek. Alt kademe olan Super Heavy, kalkışın akabinde bir dizi deneysel hareket gerçekleştirecek. Birden fazla iniş ateşlemesi denenecek ve farklı motor konfigürasyonları test edilecek. Son basamakta üç merkez motordan biri şuurlu olarak devre dışı bırakılacak, böylelikle yedek motorlarla iniş kabiliyeti ölçülecek. Akabinde sırf iki merkez motorla okyanus üzerinde havada asılı kalma denemesi yapılacak. Akabinde da Meksika Körfezi’ne iniş yapacak.
Üst kademe olan Starship ise içinde 8 adet Starlink modeli taşıyacak. Bunlar yeni jenerasyon Starlink uydularının boyutlarında olacak ve yörüngeye oturmadan tekrar atmosfere girerek yok olacak. Ayrıyeten uzaydayken tek bir Raptor motorunun tekrar ateşlenmesi planlanıyor. Yine giriş sırasında da farklı deneyler yapılacak. Birtakım ısı kalkanı karoları şuurlu olarak çıkarıldı ve alternatif metal karolar (aktif soğutmalı versiyon dahil) test edilecek. Ayrıyeten art kanatçıklar, azamî aerodinamik yük altında kasıtlı olarak zorlanarak hudut kıymetlerdeki performansları ölçülecek.
Bu yılki dördüncü Starship denemesi olan uçuş, TSİ 02.30’da başlayacak bir saatlik fırlatma penceresinde gerçekleştirilecek. Kalkış, SpaceX’in X hesabı üzerinden canlı yayınlanacak.
