Johns Hopkins Üniversitesi araştırmacıları, gerçek vakitli öğrenip reaksiyon veren ve tamamen otonom biçimde ameliyat gerçekleştirebilen ilk robot cerrahı geliştirdi. Bu robot, insan cerrahlarla yarışan bir hassasiyet ve hünerle domuz safra kesesi alma operasyonunu muvaffakiyetle tamamladı. SRT-H: Cerrahi robot devrimi
SRT-H (Surgical Robot Transformer-Hierarchy) ismi verilen robot, operasyon görüntüleri üzerinde kapsamlı bir eğitim aldıktan sonra, mekanik yardıma gereksinim duymadan ve yalnızca sesli komutlarla ameliyatı tek başına gerçekleştirdi. Ameliyat sırasında karşılaştığı zorluklara anında adapte olabilen robot, safra kesesini tam 8 farklı operasyonda başarıyla çıkardı. Testlerdeki domuz organları ve kan damarları, görünüş ve anatomi açısından büyük farklılıklar gösteriyordu. Araştırmacılar, bunun insan ameliyatlarında karşılaşılan çeşitliliği yansıttığını belirtti.
Johns Hopkins Üniversitesi’nden tıbbi robotik uzmanı Azwl Krieger, bu gelişmeyi “bizi makul cerrahi vazifeleri yerine getirebilen robotlardan, cerrahi prosedürleri sahiden anlayan robotlara taşıyor” olarak tanımladı: “Bu, gerçek hasta bakımının karmaşık ve öngörülemez gerçekliğinde çalışabilen, klinik olarak uygulanabilir otonom cerrahi sistemlere bizi kıymetli ölçüde yaklaştıran kritik bir adım.”
Adapte oluyor ve öğreniyor
SRT-H’nin en dikkat alımlı özelliği, sırf evvelce programlanmış adımları izlemek yerine, ameliyat sırasında karşılaştığı durumlara anlık reaksiyon verebilmesi. Safra kesesi ameliyatında 17 farklı vazifesi muvaffakiyetle tamamlayan robot, damar ve kanalları tespit edip, klipsleme ve kesme süreçlerini büyük bir hassasiyetle gerçekleştirdi. Johns Hopkins’in deneyinde robotlar, 17 adımdan oluşan safra kesesi ameliyatını ortalama 5 dakika içinde tamamladı. Operasyon sırasında robotlar, insan müdahalesi olmadan ortalama 6 defa strateji değiştirerek kusurlarını düzeltti.
SRT-H, birebir vakitte ChatGPT’yi de çalıştıran makine tahsili mimarisine sahip. Bu sayede, cerrahi grubun sesli komutlarına karşılık verip, anında öğrenerek hareketlerini düzeltebiliyor. Dokularda beklenmedik değişiklikler fark ettiğinde bile stratejisini yenileyebiliyor. Yani taklit öğrenmenin ötesinde, gerçek manada “anlayarak” ameliyat yapabiliyor.
10 yıl içinde hastanelerde
Şu an SRT-H’nin ameliyat müddeti insan cerrahlardan biraz daha uzun olsa da, sonuçları büsbütün profesyonellerle kıyaslanabilir seviyede. Şimdi gerçek insan hastalar üzerinde kullanılmaya hazır olmasa da, araştırma grubu bu teknolojinin önümüzdeki 10 yıl içinde hastanelerde yaygınlaşacağını öngörüyor.
SRT-H’nin önümüzdeki periyotta diğer ameliyat çeşitlerinde de eğitilmesi ve büsbütün bağımsız hale gelmesi hedefleniyor. Böylelikle gelecekte, rastgele bir insan müdahalesi olmadan ameliyat yapabilen robotlar kliniklerde vazife yapabilecek.
