Çin’in yapay zeka çiplerinde öne çıkan iki devi Huawei ve SMIC, Tayvan’dan gelen yeni bir kısıtlama kararıyla karşı karşıya. Tayvan İktisat Bakanlığı’na bağlı Milletlerarası Ticaret Yönetimi, Huawei, Semiconductor Manufacturing International Corp. (SMIC) ve bu şirketlerin kimi iştiraklerini stratejik yüksek teknoloji eserleri kara listesine ekledi. Karar, Tayvan’ın resmi internet sitesinde yayımlanan güncellemede yer aldı fakat kamuoyuna direkt duyurulmadı. Tayvan’dan Çin’e sert darbe
Tayvan maddelerine nazaran, bu listede yer alan şirketlere yapılacak ihracatlar öncesinde hükümetten özel müsaade alınması gerekiyor. Bu da fiilen Huawei ve SMIC’in Tayvan kaynaklı kritik teknoloji, materyal ve ekipmanlara erişiminin engellenmesi manasına geliyor. Bilhassa yarı iletken üretimi için gerekli olan fabrika inşa teknolojileri ve ileri seviye gereçler, artık Çinli devlerin erişimi dışında kalacak.
Yeni kısıtlamaların, bilhassa Çin’in ABD yaptırımları nedeniyle yaşadığı teknoloji darboğazını aşmak için başvurduğu alternatif tedarik stratejilerini zorlaştırması bekleniyor. İki yıl evvel birtakım Tayvanlı şirketlerin güney Çin’de Huawei’ye ilişkin bir çip fabrikası ağı için altyapı inşa ettiği ortaya çıkmıştı. Yeni atak ile birlikte bu tıp iş birliklerinin önü büsbütün kesilmiş olabilir.
Dikkat alımlı bir ayrıntı ise sadece Çin merkezli değil, Huawei’nin Japonya, Rusya ve Almanya’daki birtakım iştiraklerinin de Tayvan’ın kara listesine alınmış olması. Bu durum, şirketin global ölçekteki tedarik ve teknoloji iş birliklerini önemli biçimde sekteye uğratabilir.
Çin’in yarı iletken altyapısına ikili pres
ABD’nin zati uzun müddettir kara listesinde olan Huawei ve SMIC, Tayvan’ın da misal bir adım atmasıyla ikili baskı altına girmiş oldu. 2020 yılında Tayvan’ın dev çip üreticisi TSMC, ABD yaptırımlarına uyarak Huawei’ye olan sevkiyatlarını durdurmuştu. Artık ise tüm ülke çapında misal bir yaklaşım resmi siyasete dönüşüyor.
Yeni yaptırımlar, yalnızca teknoloji savaşı bağlamında değil, Tayvan-Çin gerilimleri çerçevesinde de ehemmiyet taşıyor. Tayvan Devlet Başkanı Lai Ching-te’nin Çin’i birinci sefer “yabancı düşman güç” olarak tanımlaması ve siber ile ekonomik sızmalara karşı yeni tedbirler açıklaması, bu tıp kararların jeopolitik motivasyonlarını da gözler önüne seriyor.
