Nikola Tesla, elektrik mühendisliğinin en vizyoner isimlerinden biriydi. Onlarca devrimsel buluşun gerisindeki beyinken en tezli projesi hiç tamamlanamadı. Pekala tüm dünyaya parasız elektrik sağlayabilecek bu proje neydi?
Tesla’nın Dünya’ya ücretsiz elektrik verecek projesi
1901 yılında Long Island’da inşasına başlanan Wardenclyffe Tower, Tesla’nın en gizemli projelerinden biriydi. 57 metre yüksekliğindeki bu dev kule, yalnızca kablosuz haberleşme değil birebir vakitte kablosuz elektrik iletimi için tasarlanmıştı. Tesla’nın emeli elektrik gücünü kablolar olmadan tüm dünyaya ulaştırmaktı.
Tesla, elektrik gücünün dünya üzerinden iletilebildiğini savunuyordu. Colorado Springs’teki deneylerinde yeryüzünün elektriksel özelliklerini incelemiş ve dünya’yı dev bir iletken olarak kullanabileceğini düşünmüştü. Bu teoriye nazaran elektrik santralleri enerjiyi toprağa gönderecek, alıcı aygıtlar ise bu enerjiyi havadan toplayacaktı.
Tesla’nın teorisi, Dünya’nın doğal elektriksel rezonansını kullanmaya dayanıyordu. Yeryüzü ve iyonosfer ortasındaki elektriksel alanı değiştirerek enerjiyi atmosfer üzerinden çok uzak aralara iletebileceğini öne sürüyordu. Bu sistem gerçekleşseydi elektrik direği ve kabloları olmayan bir dünya mümkün olacaktı.
Wardenclyffe projesinin en büyük destekçisi ünlü banker J.P. Morgan’dı. Lakin Morgan kablosuz haberleşme teknolojisi beklerken Tesla kablosuz elektrik üzerinde çalışıyordu. Bu uyumsuzluk ve Tesla’nın projenin maliyetini daima artırması nedeniyle finansal takviye kesildi. 1906 yılındaki mali kriz sonrası proje büsbütün durdu.
Tesla’nın Colorado Springs deneylerinde sahiden kablosuz elektrik iletimi başardığı kayıtlarda yer alıyor. Laboratuvarının etrafındaki ampulleri kablosuz olarak yakabiliyordu. Fakat bu iletim çok kısa aralarda ve düşük güçlerde gerçekleşiyordu. Çağdaş fizik, Tesla’nın büyük ölçekli kablosuz güç iletimi teorilerinin pratikte uygulanamayacağını gösteriyor.
Atmosferdeki güç kaybı çok yüksek olacağından sistem son derece verimsiz kalırdı. Elektromanyetik dalgalar ara arttıkça güçleri azalır ve çevresel tesirlere maruz kalır. Tesla’nın önerdiği frekanslar da insan sıhhati için ziyanlı olacaktı. Ayrıyeten sistem denetim edilemez olurdu zira herkes fiyatsız elektrik alabilirdi.
Tesla borçlar içinde kaldı ve Wardenclyffe kulesi hiçbir vakit tamamlanamadı. 1917’de kule dinamitlerle yıkıldı. Tesla hayatının geri kalanında bu projenin başarısızlığının acısını yaşadı. Mali zorluklar nedeniyle pek çok yeni fikri laboratuvar ortamında bile test edemedi.
Bugün kablosuz şarj teknolojisi Tesla’nın fikirlerinin mirasını taşıyor. Cep telefonları ve elektrikli araçlar için kablosuz şarj sistemleri geliştirildi. Lakin bunlar kısa aralı elektromanyetik indüksiyon kullanıyor ve Tesla’nın vizyonundan çok farklı. MIT ve Stanford üzere üniversiteler uzun uzaklıklı kablosuz güç iletimi üzerinde çalışıyor lakin şimdi pratik sonuçlar alınamadı.
Tesla hakkında “bedava enerji” tezi sıkça lisana getirilir. Lakin Tesla hiçbir vakit enerjiyi yoktan var etmeyi amaçlamıyordu. Maksadı mevcut enerjiyi kablosuz olarak iletmekti. “FBI tarafından el konulan bilinmeyen belgeler” argümanları da gerçek değil. Tesla’nın kağıtları vefatı sonrası incelendi lakin Dünya’yı değiştirecek zımnî teknoloji bulunamadı.
Tesla’nın kablosuz elektrik vizyonu tam olarak gerçekleşmese de çağdaş teknolojiye büyük katkı sağladı. Elektromanyetik dalga teorileri, radyo teknolojisi ve alternatif akım sistemleri onun çalışmalarının eseri. Wardenclyffe projesi başarısız olsa da bilim dünyasına kablosuz bağlantı konusunda değerli perspektif kazandırdı.
Bugünkü Wi-Fi, Bluetooth ve taşınabilir haberleşme teknolojilerinin teorik temelleri Tesla’nın çalışmalarına dayanıyor. Çağdaş güç araştırmaları Tesla’nın açtığı yolda devam ediyor. Güneş gücü uyduları ve uzay tabanlı güç sistemleri üzerindeki çalışmalar, onun kablosuz güç iletimi fikirlerinin çağdaş versiyonları sayılabilir.
