1912 yılının Nisan ayında Atlantik’e açılan Titanik, birinci kıtalararası seyahatine çıktığında kimse bu dev yolcu gemisinin birkaç gün içinde tarihin en trajik deniz kazalarından birine sahne olacağını öngörememişti. Yaklaşık 2.223 yolcu ve mürettebatla yola çıkan gemiden kurtulanların sayısı bunun yarısı kadar bile değildi. Lakin bu sayılar, bugüne kadar tam manasıyla mutlaklık kazanmış değil.
Titanik hakkında yüz yılı aşkın müddettir sayısız doküman, kitap, sinema ve araştırma ortaya koyuldu. Lakin gemide tam olarak kaç kişinin bulunduğu ve kaçının kurtulduğu konusundaki sayılar, kaynaklara nazaran hala değişkenlik gösteriyor. Felaketten kısa bir müddet sonra, Mayıs 1912’de ABD Senatosu tarafından yürütülen soruşturma, Titanik’te 2.223 kişinin bulunduğunu ve 706 kişinin kurtulduğunu bildirdi. Birebir yıl içinde İngiltere’de yapılan öbür bir resmi soruşturmada ise farklı bilgilere ulaşıldı: Bu rapora nazaran toplam yolcu ve mürettebat sayısı 2.201, kurtulanların sayısı ise 710’du.
Bu küçük farklara karşın, her iki soruşturmada da mevt ve kurtuluş oranları misal aralıkta yer alıyor. Ayrıyeten hayatta kalma talihinin kimler için daha yüksek olduğuna dair demografik dağılımlar da büyük ölçüde örtüşüyor.
Felaketten kurtulanlar, gemi batarken indirilen filikalara ulaşabilen yolculardan oluşuyordu. En büyük yardım, Titanik’in davetlerine karşılık veren ve olay yerine birinci ulaşan gemi olan RMS Carpathia’dan geldi. Carpathia, hayatta kalan yaklaşık 700 kişiyi denizden alarak karaya ulaştırdı.
Filikalar yetersizdi
Ancak trajedinin boyutunu büyüten kıymetli etkenlerden biri, Titanik’te kâfi sayıda filikanın bulunmamasıydı. Geminin baş dizayncısı Alexander Carlisle, başlangıçta 48 filikanın yerleştirilmesini önermişti. Ancak bu sayı, geminin güvertesinin kalabalık görünmemesi maksadıyla azaltıldı. Sonuç olarak Titanik’e sadece 20 filika yerleştirildi ve bu filikalar en fazla 1.178 kişilik taşıma kapasitesine sahipti. Yani, aslında filikalara binme bahtı herkes için yoktu.
Hayatta kalma ihtimali yalnızca tesadüflere bağlı değildi. Bilet sınıfı, cinsiyet ve yaş üzere etkenler de bu mevzuda belirleyici oldu. O periyotta denizcilikte yaygın bir uygulama olan “önce bayanlar ve çocuklar” kuralı, Titanik’te de kaptan tarafından açık formda lisana getirildi ve büyük oranda uygulandı. Bu nedenle bayanlar ve çocuklar, bilhassa üst sınıflarda, hayatta kalma oranı en yüksek kümeler oldu.
İngiliz soruşturma datalarına nazaran birinci sınıftaki bayanların yüzde 97’sinden fazlası kurtulurken, çocukların tamamı hayatta kaldı. Lorraine Allison isimli 2 yaşındaki Kanadalı kız çocuğunun bu istatistiğe bir istisna oluşturduğu istikametinde birtakım argümanlar bulunsa da, bu bahiste kesin bilgiler netleşmiş değil.
Buna karşılık, birinci sınıftaki erkeklerin sadece yüzde 32’si kurtulabildi. En berbat tablo ise ikinci sınıf erkekler ortasında görüldü; bu kümedeki hayatta kalma oranı yalnızca yüzde 8’di. İkinci sınıf bayanlar ise yüzde 86 üzere yüksek bir oranda kurtuldu. Üçüncü sınıfta ise durum daha dramatikti: Erkeklerin yüzde 16’sı, bayanların ise sırf yüzde 46’sı hayatta kalabildi.
Titanik faciası sadece denizcilik tarihinin değil, çağdaş dünyanın da sembolik kırılma anlarından biri oldu. Sayılar netleşmemiş olsa da, bu trajediden çıkarılan dersler, deniz güvenliği standartlarında esaslı değişikliklere yol açtı ve hala pek çok araştırmanın temelini oluşturuyor.
