“Kuş beyinli” tabiri, genelde zeka mahrumu beşerler için küçümseyici bir benzetme olarak kullanılır. Lakin kuşların tabiatta sergilediği davranışlara bakıldığında, bu sözün aslında kuşlara haksızlık olduğu giderek daha net anlaşılıyor.
Zeka belirtileri gösteren kuşlar listesi giderek uzuyor. Kargaların alet kullanabildiği, hatta insanları tanıyıp kimilerine karşı olumsuz bir hafıza geliştirebildiği biliniyor. Saksağanların kendilerini aynada tanıyabildiği de uzun müddettir bilinen bir müşahede. Son olarak, kent hayatına şaşırtan biçimde ahenk sağlamış bir diğer kuş çeşidi daha gündeme geldi: Atmacalar.
Yeni yapılan gözlemlerde, bir atmacanın kent içinde, trafik ışıklarını kendi lehine kullanarak avlandığı belirlendi. Olay şöyle gelişiyor: Bir meskenin önünde serçeler ve küçük kuşlar için sistemli olarak yem bırakılıyor. Atmaca ise bu durumu fark etmiş. Fakat direkt havadan dalış yapmak yerine daha farklı bir yol seçmiş.
Kırmızı ışığın yanmasını bekliyor. Araçlar durduğunda, onların ardına saklanarak yavaş yavaş konutun önüne kadar yaklaşıyor. Bu formda, yerdeki serçeler onu fark etmiyor. Yaklaştığı aralık av için kâfi hale geldiğinde, ani bir atakla saldırıyor.
Bu prosedürün tercih edilmesinin kolay bir nedeni var. Şayet yüksekten uçarak yaklaşsa, serçeler çok daha erken fark edip kaçıyor. Ancak yerde, bilhassa de otomobillerin sağladığı görsel pürüzleri kullanarak ilerlediğinde, neredeyse görünmez hale geliyor.
Bu sadece atmaca için değil, kent hayatına adapte olan birçok kuş çeşidi için dikkate kıymet bir örnek. Daha evvel kuzgunların otoyol kenarlarında arabalara çarpan böcekleri topladığı ya da ötücü kuşların yırtıcılardan saklanmak için park halindeki araçları kullandığı da gözlemlenmişti.
Ama trafik ışığı üzere insanlara mahsus bir sistemin, kuşlar tarafından bu türlü stratejik bir halde kıymetlendirilmesi, tabiattaki zekanın ne kadar farklı biçimlerde karşımıza çıkabileceğini bir defa daha gösteriyor.
