Yapay zekanın yükselişi sırf teknolojik dönüşümleri değil, küresel güç tüketim istikrarlarını de kökten değiştiriyor. Joule mecmuasında yayımlanan yeni bir tahlile nazaran, yapay zeka uygulamaları halihazırda dünya genelindeki veri merkezlerinin güç tüketiminin yüzde 20’sini oluşturuyor. Ve bu oranın yıl sonuna kadar iki katına çıkabileceği, yani data merkezlerinin tükettiği toplam elektriğin neredeyse yarısını yapay zekaya ayıracağı kestirim ediliyor. Kripto madenciliğinden daha kötü
Bu dikkat cazibeli tahlil, Digiconomist isimli çevresel tesir odaklı araştırma kuruluşunun kurucusu olan Alex de Vries-Gao imzasını taşıyor. Araştırmaya nazaran, global ölçekte yapay zeka uygulamalarının güç talebi bu yılın sonuna kadar Bitcoin madenciliğini geride bırakacak.
Vries-Gao, “Bitcoin madencilerinin bugünkü pozisyonlarına gelmek için harcadıkları para, Google, Microsoft ve tüm bu büyük teknoloji şirketlerinin [yapay zekaya] yatırdıkları paraya kıyasla devede kulak. Bu çok daha süratli bir halde tırmanıyor ve çok daha büyük bir tehdit oluşturuyor.” diyor.
Yapay zekanın bu kadar güç ağır çalışması, teknoloji devlerinin iklim amaçlarını direkt tehdit ediyor. Google’ın 2024 Sürdürülebilirlik Raporu’na nazaran, şirketin sera gazı emisyonları 2019’dan bu yana yüzde -48 oranında arttı. Raporda açıkça yapay zekanın bu artışta belirleyici bir rol oynadığı belirtiliyor.
Veri merkezleri yalnızca 5 yılda 900 TWh tüketime erişecek
Uluslararası Güç Ajansı’nın (IEA) Nisan ayında yayımladığı rapora nazaran, data merkezleri 2024 yılında dünya genelinde tüketilen elektriğin yüzde 1,5’ini (yaklaşık 415 teravatsaat) tüketti. Bu sayı, Suudi Arabistan’ın yıllık güç tüketimine yakın. AI dayanaklı hizmetlerin yaygınlaşmasıyla bu oranın 2030 yılına kadar 900 TWh’yi aşması bekleniyor.
Öte yandan data merkezlerinde tüketilen gücün ne kadarlık kısmının direkt yapay zekaya ilişkin olduğu hala net değil. Zira bilgi merkezleri sırf AI değil; bulut hizmetleri, web altyapıları üzere çok sayıda servise de konut sahipliği yapıyor. Dahası, teknoloji şirketleri yazılım ve donanımlarının güç tüketim datalarını kamuoyuyla paylaşmaktan büyük ölçüde kaçınıyor. Bu nedenle yapay zeka için bilinmeyen güç canavarı demek yanlış olmayacaktır. Bu nedenle De Vries-Gao, AI güç tüketimini anlamak için kullanıcı tarafı yerine donanım üretim zincirini mercek altına almış. Bilhassa Tayvan merkezli TSMC’nin — Nvidia, Google ve AMD üzere şirketlere yapay zeka çipleri üreten dünyanın en büyük üreticisi — kapasitesine odaklanmış.
Yapay zeka, 2025’te İsviçre kadar elektrik tüketecek
Yayımlanan kestirimlere nazaran, şayet mevcut üretim düzeyleri korunursa, 2025 yılı içinde yapay zeka yaklaşık 82 TWh elektrik tüketecek. Bu da İsviçre’nin yıllık güç gereksinimine denk geliyor. Lakin donanım üretimi iki katına çıkarsa, bu tüketim seviyesinin de birebir oranda artabileceği ve yıl sonunda data merkezi güç talebinin yüzde 50’sine ulaşabileceği belirtiliyor.
Elbette yapay zeka ve güç tüketimi konusundaki telaffuzların çok büyük bir kısmı kestirime dayanıyor. Dediğimiz üzere, firmalar spesifik tüketim pahalarını açıklamıyor. Örneğin Google, 2022 yılında yayımladığı bir çalışmada makine tahsilinin güç tüketiminin yüzde 10-15’ini oluşturduğunu belirtmişti. O tarihten bu yana hayatımıza Gemini girdi fakat şimdiki kıymetler açıklanmadı.
