Son yıllarda beyin gelişimine yönelik çalışmalar artarken, yetişkin beyni kavramının aslında ne zaman başladığına dair yeni sorular ortaya çıktı. Bu araştırma da, yaşam boyunca beynin geçirdiği dönüşümlere farklı bir bakış sunuyor ve sürecin tahmin edilenden daha karmaşık olduğunu söylüyor.
Yetişkin Beyni Dönemi Ne Zaman Başlıyor?
Yeni çalışma, beynin yaşam boyunca beş ayrı evrede geliştiğini ve bu evrelerin belirli yaş aralıklarında değiştiğini ortaya koyuyor. Araştırmacılar, çocukluk döneminin hızlı büyüme sürecini 9 yaş civarında tamamladığını, ardından beynin 32 yaşına kadar devam eden bir olgunlaşma sürecine girdiğini belirtiyor. Bu geç evrede beyin yapısal ve işlevsel açıdan hâlâ gelişmeye devam ediyor, bu da yetişkin beyni döneminin beklenenden geç başladığını gösteriyor.
Araştırmaya göre 32 yaş, beynin en belirgin dönüşüm aşamalarından birini temsil ediyor. Bu yaşla birlikte daha istikrarlı ve kararlı bir dönem başlıyor; zeka, kişilik ve bilişsel işlevler uzun yıllar boyunca büyük ölçüde sabit kalıyor. Bu dönem yaklaşık 66 yaşına dek sürüyor ve yetişkin beyni evresinin en uzun aşaması olarak tanımlanıyor. Bu süreçte beyin kapasitesi korunurken, genel işleyiş daha dengeli bir yapıya kavuşuyor.
66 yaşına gelindiğinde beyin ikinci büyük değişim sürecine adım atıyor. “Erken yaşlanma” olarak adlandırılan bu evrede bağlantılarda yavaş azalma görülürken beyaz madde yapılarında da kademeli çözülmeler başlıyor. Bu değişimler, genellikle aynı yaşlarda artan sağlık sorunlarıyla paralellik gösteriyor; özellikle tansiyon ve damar sağlığıyla ilgili riskler beynin işlevlerini doğrudan etkileyebiliyor. Bu nedenle bu dönem bilişsel açıdan daha hassas kabul ediliyor.
Araştırmanın ortaya koyduğu son evre ise 83 yaş civarında başlıyor ve “geç yaşlanma” dönemi olarak tanımlanıyor. Bu aşamada bağlantılar daha da zayıflarken beyin belirli bölgeleri daha yoğun kullanmaya başlıyor. MRI taramalarıyla yapılan geniş kapsamlı analizler, bu evrelerin belirgin yapısal değişimlerle ayrıldığını gösteriyor. Araştırmada bazı sınırlamalar bulunsa da yetişkin beyninin oluşumunun 32 yaşına kadar uzaması, beyin gelişimi hakkındaki mevcut kabulleri önemli ölçüde değiştiren bir bulgu olarak öne çıkıyor.