Yıldız denildiğinde akla her vakit herkes tarafından bilinen 5 köşeli form gelir. Çabucak her yerde bu halde karşımıza çıkan yıldızların halleri nitekim bu türlü mi pekala? Her ne kadar yaydıkları ışık ile birlikte bu biçimde görünseler de aslında yıldızların birçok global bir formdadır. Yani yıldız formu aslında çizdiklerimizden epeyce farklı.
Güneş ve başka yıldızlar ne kadar büyük ?
Aslında yıldızlar ısı ve ışık yayan gaz küreleridir, tıpkı Güneş üzere. Bu nedenle motamot Güneş’te olduğu üzere yıldızların birçok da global yapıdadırlar. Yaydıkları ışınlar ise yıldızları 5 yahut daha fazla köşeli görmemize neden oluyor.
Bir yıldızı başlangıçta neredeyse büsbütün hidrojen ve helyumdan oluşan yavaş dönen dev bir bulut olarak nitelendirebiliriz. Oluşturduğu yerçekimi nedeniyle, bulut içe gerçek çökmeye başlar ve giderek daha süratli dönmeye başlayarak küçülür. Bu süreçte dış kısımlar bir disk halini alırken, en iç kısımlar kabaca global bir küme haline gelir.
İçeri yanlışsız çöken materyal daha sıcak ve daha ağır hale gelerek top biçiminde bir protoyıldız oluşturuyor. Önyıldızdaki ısı yaklaşık 1 milyon Santigrat derece kıymetine ulaştığında, olağanda birbirini iten atom çekirdekleri kaynaşmaya başlar ve yıldız tutuşur. Bunun akabinde yıldızda gerçekleşen füzyon tepkileri ortaya büyük bir güç çıkarır.
Bir yıldız genel olarak bir çekirdek, ışınım bölgesi, konveksiyon bölgesi ve bunları çevreleyen fotosfer ya da başka ismi ile ışık küreden oluşur. Gaz yapısında olmasına karşın bir yıldızın büyüklüğü de bu bölgelerin ölçülmesi ile hesaplanır.
Bu yıldızlardan bize en yakını ise Güneş’tir. Bize 93 milyon kilometre uzaklıkta olan Güneş’in çapı ise yaklaşık 1 milyon kilometredir. Lakin karşılaştırmak gerekirse Güneş’ten çok daha büyük yıldızlar da vardır. Gökbilimciler genellik bu büyük yıldızların büyüklüğünü Güneş’e kıyaslayarak söz eder.
Yıldızların boyutları, sırf 20 kilometre genişliğinde olabilen nötron yıldızlarından, kabaca güneşin çapının 1000 katı olan süperdevlere kadar değişir. Bilinen en büyük yıldız ise UY Scuti’dir. Çapı Güneş’in çapından 1.700 daha büyük olan bu dev, bizden 9 bin 500 ışık yılı uzaklıkta yer alıyor.
Bu formda düşündüğümüzde kozmosta çok küçük bir yer kapladığımızı daha net anlıyoruz. Pekala siz yıldızların hali ve büyüklükleri hakkında ne düşünüyorsunuz? Görüşlerinizi yorumlar kısmında bizimle paylaşabilirsiniz.
